Paragrafta Yardımcı Düşünceler Soruları

6 ve 8. soruları aşağıdakı parçaya göre cevaplayınız. Kuzey Kutbu'ndan Güney Kutbu'na kadar uçabilen göç- men kuşların, yüzlerce kilometreyi geride bırakan yarasala- rin ve bir okyanustan ötekine göç eden balinaların varlığını biliyoruz. Ne var ki minyatür kanatlı kelebekleri dünya göç şampiyonları arasında görünce şaşırıyoruz. Kuzey Amerika Kral kelebeği göç sırasında Kuzey ve Orta Amerika boyunca 4000 kilometrelik bir mesafeyi katediyor. Büyük Göller Bölge- si kıyılarından kıtayı aşmak üzere eylül ortası havalanan bir kelebek, kimi zaman kalabalık topluluklar içinde kimi zaman tek başına günde 75 kilometre yol alıyor. Bütün Orta Batı'yı ve ABD'nin kurak güneybatı eyaletlerini geride bıraktıktan sonra Meksika'nın iç kısımlarındaki dağlık bölgeye varıyor. Koskoca Amerika kıtasında yüz ölçümü Midilli Adası'ndan bile küçük, yaklaşık 1000 kilometre karelik bir bölgeye yer- leşiyor. ABD Kongresinin bir zamanlar ulusal böcek ilan et- meyi düşündüğü bu kelebek acaba yönünü nasıl belirliyor? Bunu incelemek için sonbahar göçmeni Kral kelebekleriyle ilgili olarak bilim insanları deneyler yaptılar. Önce normal çevre koşullarında, sonra yapay olarak değiştirilmiş manye- tik alanlarda ve en son her türlü manyetik etkiden tümüyle arındırılmış ortamlarda yapıldı bu deneyler. Kral kelebekleri doğal koşullarda her zaman yaptıklarını yaptılar, güneybatıya yöneldiler. Manyetik kutuplar yapay olarak tersine çevrildi- ğinde tam tersi rotayı benimseyip kuzeydoğuya yöneldiler. Manyetik etkilerden tümüyle arındırılmış ortamda ise yönleri- ni tamamen şaşırdılar. klerinin izleyecekleri yolu bulmalarıyla ilgili eneyin sonuçları için aşağıdakilerden nomer? erini her zamanki gibi ko- bulamamışlar- an yararlanmışlar- YAYINLARI e ulaşmaktadırlar. e sahiptirler. (ALES) Bu parçada Kral kelebekleriyle ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisine değinilmemiştir? A) Göçlerinin nereden başlayıp nerede sonlandığına B) Göçlerinin neden şaşkınlık yarattığına CHangi ayda kışlık bölgeye göç ettiklerine D Göç edilen bölgenin özelliklerine E) Neden zorlu bir yolculuğu göze alarak göç ettiklerine (ALES)

8. Batida Atlas Okyanusu'ndan, doğuda Hint Okyanu- su'na, güneyde Güney Afrika'nın Ümit Burnu'na kadar Afrika kıtası Ekvator kuşağının güneyinde kalan geniş topraklarda kışlayan leyleklerin, Avrupa ve Asya'nın kuzey ülkelerine dönüş yolculuğu başladı. Avrupa ve Balkanlar'da yazı geçirdikten sonra ağustos- eylül ayla- rinda Afrika'ya göç eden ve bu göç sırasında toplandık- ları en dar alan olan İstanbul'da, geçen yıllarda bir günde 237 bin, toplamda 1 milyona yakın leylek geçişi yaşandı. Afrika'dan geri dönüş yolunda en dar geçit olarak kullanılan İstanbul'da Sarıyer, üçüncü havalimanı ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü ile Kuzey Ormanları civarında bugünlerde binlerce leylek görmek mümkün. Bu parçada-leyleklerle ilgili olarak I. II. ktedirler. Kışları, çok geniş bir coğrafyada geçirmektedirler. Hava akımı nedeniyle seçtikleri tek göç yolu, İstan- bul'dur. III. Yaz ve kış aylarında sürekli aynı kıtalarda yaşamak- tadırlar. X IV. İstanbul'u bazı özellikleri nedeniyle göç yolu olarak seçerler. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I D) I ve IV B) I ve II C) II ve III E) III ve IV

2. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- den hangisi sırasıyla getirilmelidir? özgün - unutulmaz B) sürükleyici - kaliteli nitelikli - hoş evrensel - kalıcı E) polisiye - başarılı BILIM ANAHTARY YAYINLAR lyi bir kitap okuyucusu olduğuma inanıyorum. Biraz tutkulu bir okuma hırsına sahibim. Elime ne geçer- se okurum ve okumak için hayatımda riskler alırım. Okumadan eser yazan gençler için de üzülüyorum. Sağdan soldan duydukları birkaç şey ve gördükle- ri önemsiz şeyleri romanlaştırmaya, taşıma su ile değirmen döndürmeye çalışıyorlar. Yazdıklarının ni- telikli eserler olacağını sanıyorlar. Gereksiz bir çaba içinde olduklarını düşünüyorum. Bu parçada altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Hep aynı konularda yazmaya devam etmek B) Yazarak hayatını kazanmaya çalışmak C) Çok dikkat etmeden, hazırlık yapmadan bir ürün ortaya çıkarmaya çalışmak D) Az emek vererek yaptığı işlerden büyük netice- ler beklemek E) Başkalarının küçük katkılarıyla büyük eserler vermeye çabalamak BU si A 2

9 TEST 1. (1) Tarık Buğra edebiyat dünyasına her ne kadar hikâyeleriyle girse de romanci kimliğiyle öne çıkmıştır. (II) Küçük Ağa'da Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu'yu, onun bağrından çıkan, onu çok iyi tanıyan ve ona karşı kalbi sevgi dolu bir yazarın bakış açısıyla anlatmıştır. (III) O, büyük bir imparatorluğun acı sonunu ve onun küçük bir sembolü diyebileceğimiz bir Anadolu kasabasını ve çevresini, orada yaşanan dramatik ve trajik olayları, doğallıktan ödün vermeden dile getirmiştir. (IV) Küçük Ağa'yı Millî Mücadele'yi konu edinen diğer romanlardan ayıran önemli özelliklerinden biri de budur. (V) Tarık Buğra'nın kendi deyişiyle Küçük Ağa, destanlara yakışır bir konuyu ele almasına rağmen, destan değil, gerçekliği anlatan bir romandır. Tarık Buğra ve Küçük Ağa'nın anlatıldığı bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede, sanatçıya yönelik oluşmuş bir yanılgıdan söz edilmiştir. BY II. cümlede, sanatçının eserini oluştururken izlediği yol ve yaklaşımı belirtilmiştir. C) III. cümlede, eserin hem içeriği hem anlatımıyla ilgili bilgi verilmiştir. DV. cümlede, eseri, konu ortaklığı yaptığı diğer eserlerden farklı kılan yanı dile getirilmiştir. EV. cümlede, yazarın, eseri hakkındaki görüşü ifade edilmiştir. 3 &

u ÖSYM TADINDA 6 SORULAR Uzun yıllar Amerika'da ve Avrupa'da kalan Kang Youwei, II. Meşrutiyet'in ilan edildiği günlerde Istanbul'a gelmiş ve eski bir reformcu olarak Osmanlı'nın başşehrinde yaşanan olaylara tanıklık etmiştir. 1908 yılının yaz aylarında tanık olduğu olayları ve bunlara dair gözlemlerini "Türkiye Seyahatnamesi" adlı bir çalışmada bir araya getirmiştir. Çin'de, "Buren" adlı dergide yayınlanan seyahatname, Cin halkının Türkiye hakkındaki bilgi ve intibainın oluşumda çok önemli bir yer tutmaktadır... Bu parçada aşağıdakilerden hangisine yer verilmemiştir? Kang Youwei'nin seyahatnamesinin hangi yayın organında çıktığına. Kang Youwei'nin uzun yıllar hangi kıtalarda yaşadığına "Türkiye Seyahatnamesi" adlı çalışmanın içeriğine D) Çin halkının Türkiye'ye dair nasıl bir izlenime sahip olduğuna Kang Youwei'nin Istanbul'a ne zaman geldiğine

4. Sanat, insanın güzellik karşısında duyduğu heyecan ve hayranlığı yansıtmak için ortaya koyduğu yaratıcılıktır. Sanatın temelinde insan sevgisi, hoşgörü, yaratma öz- gürlüğü vardır. İnsanın olduğu her yerde sanat vardır. Sanatın amacı da insanlarda güzel duygular uyandır- mak, insan hayatını renklendirmek, güzelleştirmektir. Edebiyat, resim, tiyatro, sinema, müzik gibi sanatların olmadığı bir dünyada yaşadığımızı düşünürsek sana- tin, insan hayatı için ne kadar vazgeçilmez olduğunu anlarız. İşte insanlar, sanata bu yüzden çok büyük ilgi göstermektedir. Bu parçadan sanatla ilgili olarak aşağıdakilerin han- gisi çıkarılamaz? İnsanın güzellikler karşısında hissettiği heyecanı di- le getirdiği B) İnsanların zevk ve beğenisini geliştirip zenginleş- tirdiği C) İnsanların zihninde güzel duygular uyandırmayı amaçladığı İnsan yaşamında çok önemli bir yerinin olduğu İnsanların çok büyük ilgisiyle karşılaştığı KE 6. Medya ları be rar ve sanla kapıla ramla ların 4D Serisi Ⓡ ğı bi kısa ni a zihn da BL m A 7. B

TYT TÜRKÇE SORU BANKASI 5 ve 6. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız Hızlı ve renkli dijital dünya; tableti, bilgisayarı ve cep telefonuyla insanın fiziksel ve zihinsel yönden hastalanmasına, ruhsal bunalımlar yaşamasına yol açıyor. Çok fazla ışık, ses uyaranlarına ve görsel uyaranlara maruz kalan insanın bağışıklık sistemi bozuluyor, bunlardan aldığı radyasyonla beyin tümörü ve diğer kanser riskleri karşısında insan vücudu kendini savunamaz duruma geliyor. Ayrıca birçok psikiyatrik hastalığa da kapı arala- yan teknoloji kullanımını bazı ülkeler, belli yaş sı- nırına kadar engellemeyi planlıyor. Aşırı iletişimin de bir iletişimsizlik olduğunu belirten uzmanlar, "Önemli ve önemsiz şeyleri ayıran bir filtre görevi gören beyin, algı bombaları karşısında çok fazla veri yüklenmiş bir bilgisayar gibi yavaşlıyor ve fonksiyonlarını yerine getiremiyor. Dikkat dağınık- lığı, konsantre olamama, unutma, uykusuzluk, ag- resiflik, anlamlandıramama sorunları yaşanıyor." diye belirtiyorlar. 5. Bu parçadan çıkarılabilecek sonuçlar arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Gereğinden fazla uyarıcıyla karşılaşan beyin, süzgeçleme görevini yapamaz B) Teknolojinin aşırı kullanımı, ruhsal ve fiziksel hastalıklara yol açar Eğitim teknolojileri alanındaki gelişmeler, öğ- retimi geliştirirken eğitime zarar vermiştir. D) Teknolojiyle aşırı haşır neşir olmak, insanı sal- dırgan yapabilit E) Gözün ve kulağın teknolojik araçlarla yorulma- sı, vücudun savunma gücüne zarar verir. 6. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Bilimsel ve öğretici bir metin özelliği ağır bas- maktadır. B) Dil, ağırlıklı olarak göndergesel işlevde kulla- nılmıştır. C) Somut gerçeklikten ve somut verilerden yola çıkan bir anlatım göze çarpmaktadır. D) Kanıtlayıcı anlatım yönteminden yararlanıl- mıştır. E) Okuyucuyu olay içinde yaşatma amacıyla ya- zılan bir metindir. 7 G 15

se bo ulabi 7. G m, kla bes fak un ÖSYM THE TEST ÖSYM tipi PARAGRAF KARMA - 1 1. Ben, müziğin dışında hobilere de sahibim. Mesela fotoğraf çekmeye meraklıyımdır. Gölgeyle tanış- tim. Gölge, sembol olarak da içerik olarak da bana özel gelmiştir. Leonardo ustanın gün işığıyla ilgili tariflerini okudum. Tasavvufta gölgeyi araştırdım. Sinemada, fotoğrafta, resimde gölgeyi araştırdım. ışıkla olan ilişkisini düşündüm, sonuca vardım ve bir metin yazdım. Işığın ve cismin olduğu her yerde gölge vardır. Gölge, karanlık değil ışık ek- sikliğidir. O yüzden eksik yanlarımızla yüzleşmeli ve bizi ışığa götürmesine izin vermeliyiz. Unutul- mamalıdır ki ikisinin de varacağı yer, aslından öte değildir. Parçada konuşan kişinin "gölgeyi" araştırarak vardığı sonuçlar arasında; .İnsanoğlunun kusurlarından yararlanmayı bil- mesi gerekir. II. Kötülük ve kusur, insan için kalıcı ve temel özellik değildir. III. İnsanın özünde kötülük varsa giderilemez. IV. İyinin değerini ancak iyiler bilebilir. yargılarından hangileri yer almaktadır? A) I. ve II. B. ve III. D) II. ve IV. C) I. ve IV. E) III. ve IV.

Aşağıdaki parçayı okuyup verilen yargıların hangilerine bu parçadan hareketle ulaşılabilir, işaretleyiniz. Şiirden, tiyatrodan resimden heykelden mutlaka bir ders çıkarmaya kalk- mayalım. Böyle bir tutum neşemizin yitmesine, yüreğimizdeki sevginin tükenmesine yol açabilir. Çünkü sanat, bilgilendirmez, tersine şaşırtır. Çev- remizi değişik bir açıdan görmemizi sağlar. Bıktığımız bu yavan, renksiz dünyayı yeni bir görünüm içinde bize sevdirir. Böylece ondan yeni tatlar almaya başlar, yepyeni duygularla donanırız. Sanat, insana yaşama sevinci kazandırır. Sanat, öğretme amacı taşımaz. Sanat, herkesi aynı ölçüde etkiler. Gerçekleri yansıtır. Sanat insanları etkiler. güzelleştirerek

6. (1) İbn-i Haysem'in gümüş nitratlarla yaptığı deneylerle Leonardo da Vinci'nin karanlık odada gerçekleştirdiği deneyler fotoğraf makinesine giden yolun taşlarını döşemiştir. (II) 1826 yılında Fransız Nicephore Niepce yaklaşık 10 yıllık bir çalışmanın ardından fotoğraf çeken ilk makineyi geliştirmiştir. (III) Tarihte ilk fotoğraf çeken kişi olan Joseph Nicephore Niepce'in çektiği o fotoğrafın orijinali bugün Paris'teki Orsay Müzesinde sergilenmektedir. (IV) İlk fotoğraf makinesi görüntüyü bugünkü gibi hafıza kartına değil, kurşun ve kalay karışımı bir plakaya aktarıyordu. (V) 19. yüzyılda teknoloji henüz günümüzdeki gibi gelişmediği için o dönemin fotoğraf makineleriyle çekilen fotoğrafların tamamı bulanıktır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede, fotoğraf makinesinin icat edilmesine katkı sağlayan kişilerden söz edilmiştir. B) II. cümlede, ilk fotoğraf makinesinin kim tarafından Acat edildiği belirtilmiştir. C) III. cümlede, tarihte çekilen ilk fotoğrafın bulunduğu yer belirtilmiştir. D) IV. cümlede, ilk fotoğraf makinesinin günümüzde üretilen makinelerden farkına değinilmiştir. EV. cümlede, fotoğrafçılığın gelişimini olumsuz etkileyen bir durumdan söz edilmiştir. Paylaş 8.

lemiş deği sil et- etki- lar- dini CU- S- S- a 8. 7. B (1) Kutup bölgelerinde yaşayan balıklar, sahip oldukları an- tifriz proteinleri sayesinde yaşama tutunur (II) Antifriz pro- teinleri, kutuplarda yaşayan balıkların vücutlarında donma noktasını, okyanus suyunun donma noktasının neredeyse 1 °C altına, -2,7 °C'a çekerek dondurucu sularda güvenle yaşamalarını sağlıyor. (III) Bu proteinlerden yola çıkılarak üretilen donma engelleyici (antifriz) maddelerin, aynı deri- şimdeki geleneksel antifrizlere kıyasla 300 kata kadar daha etkin olduğu belirtiliyor. (IV) Bazı dondurma üreticileri, buz- lukta bekleyen dondurmalarda buz kristallerinin büyümesiy- le oluşan nahoş görüntünün önüne geçmek için balıklarda- ki antifriz proteinlerinin benzerlerini kullanmaya başladı bi- le. (V) Yakın gelecekte nakil için bekletilen organlarda da bu proteinlerden faydalanılacağı düşünülüyor. Bu parçada yer alan numaralanmış cümlelerde antifriz proteinleri hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez A) I. cümlede, kimi canlıların, yaşamlarını sürdürebilmele- rindeki katkısından söz edilmiştir. B) cümlede, balıkların vücudunda gerçekleştirdiği deği- şime değinilmiştir. C) Ilk cümlede, klasik antifrizlerden daha pratik bir kullanı- minin olduğuna işaret edilmiştir. D) Icümlede, dondurma sektöründe bir sorunun çözü- müne ilham olduğu vurgulanmıştır. E) V. cümlede, sağlık alanında yararlanılacağı yönünde bir beklentiden söz edilmiştir. Akıllı adam, aklını kullanır; daha akıllı adam, başkalarının da aklını kullanır.

4. Aşağıda verilen edebî akımların ne zaman ve nerede ortaya çıktığını söyleyiniz. ◆ Klasisizm Ekspresyonizm ◆ Romantizm ◆ Realizm ◆ Natüralizm ◆ Parnasizm ◆ Sembolizm Empresyonizm Kübizm • Fütürizm ◆ Dadaizm Sürrealizm Egzistansiyalizm akımlar

12. Bu sanatçımız çok iyi bir şair olmasına karşın şiir üzerine neredeyse hiç konuşmaz, bir şey söylemez. Kendisine sorulsa çoğu kişiye yabancı gelebilecek ve onları şaşırtacak düşünceler öne sürerek onlarda olumsuz bir etki bile yaratabilir. Ama ben hem ken- disini hem şiirini çok severim. Eğer "şair kişilik" diye bir şey varsa odur. Aşağıdakilerden hangisi kendisinden böyle söz edilen bir şairin özelliği değildir? A) Şiirle ilgili farklı düşünceleri olan B) Güzei şiirleri viduğuna inanian Sanatı üzerine konuşulmasından hoşlanmayan D) Stiriyle kişiliği arasında etkileşim bulunan E) Şiir üzerine görüşlerini açıklamaktan kaçınan

KPSS - LİSANS 13. Kendine güven duyma, insanın, çocukluk yıllarından başlayarak yaşadığı çevrede kendini ne kadar gü- vende hissettiğiyle ilişkilidir. Kendine güveni olma- yan kişi, güveni hissedebilmek için başkalarından kabul görmeye çalışır. Ama kendini daha iyi ve gü- vende hissetmek için yaptıkları, onu daha çekingen ve sorumluluk alamaz hâle getirir. Yapmak istedik- lerini değil de yaparsa kabul göreceğini düşündüğü şeyi yapar; bu da onun kendisinden uzaklaşmasına ve kararsızlığının artmasına yol açar. Giderek baş- kalarına bağımlı hâle gelir. Bazen çok önemsiz ka- rarlar için bile başkalarının önerilerine ihtiyaç duyar. Bu parçadan güven duygusuyla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz? A) Bunu duyumsayamayanların, kişilikleri yeterince gelişmez. B) Bundan yoksun kişi, başkalarının onayına gereksinim duyar. Ja C) Güvenli ortamlarda yetişenlerde, gerektiği ölçü- de kazanıldığı görülür. D) Bu duygunun gelişmediği kişiler toplumdan dış- lanır. E) Sorumluluk duygusuyla arasında bağ vardır. Y A. R G 1 Y A Y I

5. C Karadeniz sahillerinde, Sakarya'nın Karasu ilçesinden tutun da Artvin'e kadar yaylaların şenlikleri vardır. Bu şenlikler Artvin üzerinden kıvrılıp Kars'a kadar devam eder. Her bir yaylanın kendine has dokusu, iklimi, otu, çiçeği ve insanı vardır. Hepsine yayla deyip geçenler birkaç gün orada yaşayınca anlarlar aralarındaki farkı. Yayladan yaylaya ineklerin kafalarına takılan süslü örmeler, keçilerin çanları, yayla evlerinin mimarileri değişir. Çalınan kemençe havalarıyla ayrılır yaylalar birbirinden "Akçaabat Havası", "Maçka Havası", "Sis Dağı Havası" diye. Trabzon'dan öteye, Rize ve Artvin'e geçince ise kemençenin yerini tulum alır. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Sayıp dökmelerden yararlanılmıştır. B) Değişik cümle türleri kullanılmıştır C) Alıntıya yer verilmiştir b) Karşılaştırma yapılmıştır. E) Birden çok duyuya seslenen ayrıntılar vardır

ok -k, pa er A A A TYT A 1 33. Çocukluğumda mahallemize yeni bir aile taşındı. Kira- cıydılar. Ailenin babaları yoktu. 13-15 yaşlarında iki kardeş sabahın erken saatlerinde evden çıkar, eve akşam dönerlerdi. Bizim gibi okula gitmiyorlardı. Biri iğne iplik satardı, kibarcık bir çocuktu. Diğerinin yüzü çoğu zaman kir içinde olurdu. Odun, kömür taşır; evlerin pis su borularını açardı. Bir akşamüstü mahallenin bazı çocukları onları sindirmek için toplanmışlar arkalarından tekme atıyorlardı. Ben hiç vurmadım. Ama o tekme atan çocuklara da "vurmayın" diyemedim. Onlardan küçük- tüm, korktum. En fazla bana da vururlardı. Korktum işte!... Yazar, bu parçayı aşağıdakilerin hangisiyle tamam- larsa çocukluğunda yaşadığı olayın etkisinden kur- tulamadığını dile getirmiş olur? A) Oysa korkumu yenip o kardeşlerin yanında olmalıy- dım. B) Bu acı hatıradan kendime ders çıkarıp mazlumların yanında olmayı öğrendim. C) Bukamrla yaşamak içimi hep ezmiştir. D) Bunun sonucu insan, hayatın hiç de kolay olmadığı- ni anlıyor. E) Hayatımda yaşadığım böyle birçok hatıram vardır.